موارد مهم در پذیرش امر به معروف ونهی ازمنکر در خانواده
درباره امر به معروف ونهی از منکر همان گونه که قدرت علمی و رفتار خوب شخص گوینده لازم است ، پذیرش شنونده نیز لازم است . براین اساس ، برای موفقیت و پذیرش امر به معروف و پذیرش نهی از منکر از سوی اعضای خانواده ، باید به چند مورد مهم توجه داشت :
1 – اجرای نظام تربیتی اسلام .
2 – اشنایی والدین با ایین همسر داری و حقوق همسر و فرزندان : گرچه در این مورد نیز ، هم چون امر به معروف و . . . همه ی اعضای خانواده نسبت به یک دیگر مکلف هستند ، ولی در این جا ، تنها به گوشه ای از فرمایشات ان حضرت ، در این خصوص اشاره می شود : « و اما حق ولدک فان تعلم انه منک و مضاف الیک فی عاجل الدنیا بخیره و شره و انک مسوول عما ولیته به من حسن الادب و الدلاله علی ربه عز و جل و المعوله له علی طاعته فاعمل فی امره من یعمل انه مثاب علی الاحسان الیه ، معاقب علی الاساءه علیه » .
اگر پدر و مادر ادب و نزاکت و حقوقی را که اسلام برای اعضای خانواده معین کرده ، رعایت کنند فرزندان احساس ارامش و امنیت نموده و به اسانی به خوبی ها و پدر و مادر گرایش و از بدی ها و لجاجت با پدر و مادر و بی حرمتی به انان اجتناب خواهد نمود .
3 – به اموری که ایجاد محبت میکنند ، اهتمام ورزند : مهم ترین عوامل محبت ، ایمان به خدا و رفتار شایسته است ، خداوند تبارک و تعالی می فرمایند : « ان الذین امنو ا و عملو ا الصالحات سیجعل لهم الرحمن ودا » گرچه اموری مانند احترام متقابل و هم گرایی و . . . در ایجاد محبت نقش ارزنده ای دارند ، لیکن محبتی که ایجاد می کنند ، اگر ایمان به خدا و رفتار خدا پسندانه بین شان نباشد ، دوام نخواهد داشت .
برخی از ایات در خصوص امر به معروف ونهی از منکر در خانواده :
1 – امر به نماز و امر به استقامت برای برپایی و بقای دائمی ان :
- خداوند تبارک و تعالی ، می فرماید : «و امر اهلک بالصلاه و اصطبر علیها » ( سوره ی مبارکه ی طه ، ایه 132 )
2 – در قالب نقل قول از لقمان : « یا بنی اقم الصلاه »
3 – خطاب به پیامبر اکرم - صلی الله علیه و اله - « و انذر عشیرتک الاقربین »
4 - امر به معروف ونهی از منکر ، در قالب نصیحت : لقمان به فرزندش ، می فرماید : « و امر بالمعروف وانه عن المنکر » ( سوره لقمان ، ایه 17 )
5 – پیامبر اکرم - صلی الله علیه و اله - « الدال علی الخیر کفاعله ، وسائل الشیعه » ( به نقل از کتاب من لا یحضر الفقیه ) .
6 – امام صادق – علیه السلام - « کان فیما وغظ به لقمان ابنه : و اعلم انک ستسال غدا اذا وقفت بین یدی عز و جل عن اربع : شبا بک فیما ابلیته و عمرک فیما افنیته و مالک مما اکتسبنه و فیما انفقته » ( شرح مکارم الاخلاق ، ج1 ص 107 به نقل از کتاب کافی ) . چه خوب است که اولیای محترم با مطالعه تفاسیر قران و نهج البلاغه و صحیفه سجادیه و کتب معتبر حدیث ، و به کار بستن راه کار های ان ها ، که بدون استثنا کاربردی هستند ، از خانواده ای متعالی برخوردار شوند .
4 – بازتاب اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر در خانواده : اعتلا و سلامت جامعه ، در همه ی زمینه ها ، بستگی تام به تعالی روحی و سلامت رفتاری افراد ان دارد و اساس شکل گیری شخصیت هر فردی در درجه اول در خانه و خانواده می باشد ، بنابراین ، اگر خانواده سالم بشود جامعه نیز سالم می شود ، و اگر کسی پس از ورود به اجتماع فاسد بشود از ان جهت که فاسد کننده تک تک افراد ان اجتماع ، عامل ان می باشند ، مجددا بر می گردد به فساد فردی ، این نظر اسلام و نظر عقل سلیم است ( در اسلام نه اومانیسم غربی عامل ایجاد جامعه پیش رفته است و نه تصور تاریخ که تز مقابل فرد گرایی است ، در نظر اسلام ساختار درست و نا درست اجتماع ، مرهون عمل کرد افراد ان است ) .الگوی زیبایی برای دیگران باش" سعی کن کسی که تو را می ببیند،آرزو کند مثل تو باشد… از ایمان سخن نگو! بگذار از نوری که در چهره داری،آن را احساس کند… از عقیده برایش نگو..!بگذار با پایبندی تو،آنرا بپذیرد… از عبادت برایش نگو!بگذار آن را جلوی چشمش ببیند… از اخلاق برایش نگو!بگذار آن را از طریق مشاهده تو بپذیرد… از تعهد برایش نگو!بگذار با دیدن تو، از حقیقت آن لذت ببرد… بگذار مردم با اعمال تو، خوب بودن را بشناسند.
چند نکته
الف – امر به معروف و نهی از منکر فریضه ای است فرا گیر و روش مند ، با تاکتیک های خاص .
ب – از نظر اسلام ، امر به معروف و نهی از منکر از ابزار های تربیت هستند .
ج – بهترین مربی ، خداوند متعال و بهترین شیوه تربیتی ، در اموزه های اسلام است .
د – بهترین انسان ها ، انسان های خدا گونه ( طبیعی ) هستند .
ذ – اولین مربی طفل ، مادر و پدر هستند و بهترین روش تربیت ، روشی است که با طبع انسان سازگار باشد و برنامه های تربیتی اسلام ، هم چون دیگر برنامه های ان ، دقیقا منطبق با ساختار وجودی انسان هاست.
ز – مصادیق امر به معروف و نهی از منکر در خانواده ، تا حد بسیار زیادی با مصادیق ان ها در اجتماع ، یکی است .
ح – نملز مهم ترین مصداق از مصادیق معروف است .
ط – افراد ، واحد های سازنده اجتماع هستند ، شکل گیری اصلی و اولیه شخصیت افراد بستگی تام به اعضای خانواده دارد ، بنا براین ، سلامت و بیماری جامعه منوط یه سلامت و بیماری افراد ان جامعه است . «الحمد الله رب العالمین »
منابع
قران کریم
نهج البلاغه
وسائل الشیعه
بحار الانوار
من لا یحضر الفقیه
متن عربی میزان الحکمه
اصول کافی